---

مقدمه

آخرین کتاب عهد جدید کتاب مکاشفه است. زمانی که این کتاب را می‌خوانید متوجه ادبیات غیر‌معمول آن می‌شوید. این کتاب مانند اناجیل و اعمال رسولان شرح حال اتفاقاتی که قبلاً رخ داده است نیست. همچنین مانند رسالات که هر کدام نامه‌ایی هستند برای گیرنده‌ایی مشخص هم نمی‌باشد. این کتاب پر است از جملات رمزی و ادبیات استعاره‌ایی. به همین دلیل تأویل و تفسیر آن برای مفسرین کتاب مقدس به این سادگی‌ها نیست و دشوار می‌باشد. برای تفسیر کتاب مکاشفه چهار مکتب تفسیری در بین مفسران وجود دارد که شامل: مکتب گذشته‌گرا، مکتب  تاریخ‌گرا، مکتب آرمان‌گرا و مکتب آینده‌‌گرا است.[1] کتاب مکاشفه یک کتاب تفسیری است که حداقل چهارصد اشاره به عهد عتیق دارد، اما هیچکدام آنها نقل قول مستقیم نیستند.[2] ممکن است استعاره‌های آن عجیب به نظر برسند، اما تنها کتاب عهد جدید است که به وقایع آخرالزمان می‌پردازد.

در باب 20 آیه 4 کتاب مکاشفه مطالبی نوشته شده است که سه نظریه اصلی برای تفسیر آن بیان شده است.[3] موضوع اصلی اختلاف این نظریه‌ها عبارت «هزار سال با مسیح حکمرانی کردند‌.» است. دوره هزار ساله عبارت است از دوره‌ایی که مسیح بر روی زمین سطلنت خواهد کرد. این دوره هزار ساله شش بار در کتاب مکاشفه باب 20 آیات 2 تا 7 بیان شده است.[4] بحث این است که هزار سال باید تحت‌اللفظی تفسیر گردد یا استعاره‌ایی و آیا این هزار سال قبل از بازگشت مسیح است یا بعد از آن.[5] البته عبارت «هزار سال» فقط توسط دو مکتب «تاریخ‌گرا» و مکتب «آینده‌گرا» جدی تلقی می‌شود و مفسرین مکاتب «گذشته‌گرا» و «آرمان‌گرا» آن را استعاره‌ایی می‌دانند و نه حقیقی.[6] این نوشتار قصد دارد این نظریه‌ها را معرفی کرده و عقاید هر کدام را به صورت اجمالی بررسی نماید.

بازگشت مسیح طبق کتاب مقدس

واژه Parousia که در عهد جدید برای اشاره به بازگشت مسیح استفاده شده بر ظهور و آمدن شکوهمندانه مسیح در زمان آخر دلالت دارد.[7] مسیحیان از تمامی شاخه‌ها برای بازگشت عیسی مسیح اتفاق نظر دارند و در عهد جدید بیش از سیصد بار به آموزه بازگشت عیسی مسیح اشاره شده است. برای نمونه می‌توان به انجیل متی بابهای 13، 24، 25 و انجیل مرقس باب 13 و انجیل لوقا باب 13 و رسالات اول و دوم تسالونیکیان و کتاب مکاشفه اشاره کرد.[8] در کتاب اعمال رسولان باب 1 آیه 11 می‌خوانیم که وعده بازگشت عیسی مسیح به صورت جسمانی و فیزیکی داده شده است. بنابراین نمی‌توان بازگشت مسیح را استعاره‌ایی تفسیر نمود.

مسیحیان ایمان دارند که با بازگشت عیسی مسیح، کار نجات تکمیل شده و مسیح همه دشمنان خدا، یعنی گناه، مرگ و شیطان را شکست داده و نابود می‌کند.[9] همچنین ایمانداران را نزد خود به خانه پدر خواهد برد.[10] البته همانطور که در انجیل نیز ذکر شده است زمان بازگشت ثانوی مسیح مشخص نیست.[11] اما مسیحیان بازگشت او را شادمانه انتظار می‌کشند و برای آنها از اهمیت بالایی برخودار است. زیرا به عنوان مرحله نهایی نجات آنها است.[12] مسیح می‌آید تا زندگی ابدی را برای ایمانداران خود آغاز کند. بعد از بازگشت دو واقعه عظیم رخ خواهد داد، رستاخیز مردگان و داوری نهایی.[13]

اما این بازگشت چگونه صورت می‌گیرد؟

آموزه آخرت شناسی در بین ایمانداران یکسان نیست و اختلاف نظرهایی وجود دارد. بعضی از شاخه‌های مسیحی معتقد هستند که بازگشت مسیح به یک باره خواهد بود، یعنی هر لحظه ممکن است اتفاق بیافتد. اما عده‌ایی دیگر معتقد هستند که اینطور نخواهد بود و طبق کتاب مقدس باید قبل از بازگشت مسیح سلسله وقایعی رخ دهد که مانند علامت نزدیک شدن بازگشت مسیح عمل خواهد کرد.[14] اما آنچه به طور کلی مورد قبول همه می‌باشد، مبحث «قیامت مردگان»، «داوری» و «وضعیت ابدی» است. به عبارتی همه همنظر هستند که بعد از بازگشت عیسی، همه مردگان زنده خواهند شد و بعد از آن داوری توسط مسیح انجام خواهد گردید و در انتها نیز هر شخص در وضعیتی ابدی قرار خواهد گرفت. بی‌ایمانان در عذابی ابدی،[15] و ایمانداران نیز در حیاتی ابدی با مسیح زندگی خواهند کرد.[16]

تاریخچه هزاره گرایی

واژه «هزاره» به انگلیسی «Millennium» از ریشه لاتینی «mille» اقتباس شده که با کتاب مکاشفه باب 20 آیه 4 مرتبط است. معادل یونانی این واژه chilias  می‌باشد.[17] این مفهوم فقط در یک باب از کتاب مقدس یافت می‌شود، آن هم در کتابی که پر است از سمبلها. بیشتر اعدادی که در این کتاب یافت می‌شوند سمبلیک هستند.[18] از نوشته های تعدادی از پدران کلیسا می‌توان دریافت که آنها به مفهوم هزاره باور داشتند. آیرنیوس[19] می‌گفت که مسیح در شام آخر به شاگردان وعده داده که مجدداً همراه آنان شراب بنوشد. او سوالی مطرح می‌کرد مبنی بر اینکه؛ با توجه به اینکه ارواح بدون بدن هستند، چگونه ممکن است وعده مسیح به حقیقت بپیوندد؟ و نتیجه می‌گرفت که این می‌تواند نشانه‌ایی قطعی بر این باشد که قبل از داوری نهایی، پادشاهی مسیح بر زمین مستقر خواهد شد.[20]

تِرتولیان[21] از آیرنیوس واضح‌تر موضوع را بیان می‌کند. او می‌نویسد: «زیرا ما معتقدیم که حاکمیتی بر روی زمین به ما وعده داده شده است، که البته قبل از ورود به بهشت است. اما در حالتی متفاوت با بهشت، چرا که بهشت بعد از رستاخیز اتفاق می‌افتد. این حاکمیت به مدت هزار سال به طول خواهد انجامید، در یکی از شهرهای خدا، یعنی اورشلیم که از بهشت به زمین آورده شده است.»[22]  ترتولیان معتقد است در این هزار سال ایمانداران قبل از اینکه به بهشت منتقل شوند، پاداش رنجی که بخاطر ایمانشان متحمل شده‌اند را دریافت خواهند کرد.[23] آگوستین[24] نیز از دیگر پدران کیلسا است که پیرامون سلطنت هزار ساله در کتاب «شهر خدا» مطالبی نوشته است.[25] اما او بعدها آن مطالب را رد کرد و سلطنت هزار ساله را اشاره به تمام دوران بین دو ظهور مسیح دانست.[26]

ضد هزاره

اما مخالفت با هزاره‌گرایی کم کم بیشتر شد و عده‌ایی از نویسندگان اولیه مسیحی معتقد بودند که نباید دوران هزار ساله را تحت اللفظی دانست، بلکه باید آن را تمثیلی در نظر گرفت. کم کم موضوع هزاره گرایی از درجه اهمیت افتاد و نویسندگان دوران آباء به ویژه نویسندگان شرق و یونانی زبان به  موضوع رستاخیز مردگان و به ویژه ماهیت بدن قیام کرده پرداختند. مواردی چون، وقتی مردگان رستاخیز کنند چگونه بدنی خواهند داشت؟[27] وضعیت سکوت پیرامون هزاره گرایی، از حدود قرن پنجم تا حدود قرن نوزدهم ادامه داشت. حتی در دوران اصلاحات هم درباره این موضوع صحبت مبسوطی نشده است و جز چند مورد استثنا، اصلاحگران درباره کتاب مکاشفه مطلبی ننوشته‌اند.[28] شاید بتوان گفت که اصلاحگران تقریبا همگی این مفهوم را رد کرده‌اند. اما در قرن نوزدهم مجدداً این عقیده طرفدارانی پیدا کرد و امروزه بسیاری از اوانجلیکالها[29] مخصوصا در آمریکا به آن اعتقاد دارند.[30]

نظریه های متفاوت درباره بازگشت مسیح

اما اتفاق نظر شاخه‌های مسیحی در رابطه با حتمی بودن بازگشت مسیح، اختلاف آنها را برای  عبارت «هزار سال با مسیح حکمرانی کردند»‌ در مکاشفه باب 20 آیه 4 حل نمی‌کند. همانطور که پیشتر ذکر شد برای این آیه سه نظریه وجود دارد که به آن «پیش هزاره»، «پس هزاره» و «ناهزاره گرایی» می‌گویند. این نظریه ها کاملا با هم متضاد هستند، بنابراین نمی‌توان اینطور تصور کرد که همه آنها درست هستند. هر چند نویسنده در این زمینه جهت گیری خاصی ندارد، اما باید اذعان داشت که دو نظریه از این سه نظریه باطل خواهد بود، اما کدامها؟ پاسخ به این سوال تا بازگشت مسیح امکانپذیر نیست. هر نظریه پیروان و معتقدین خود را دارد که این نوشتار در ادامه به صورت اجمالی به آنها می‌پردازد.

نظریه پیش هزاره

نظریه «پیش هزاره‌ایی» به انگلیسی Premillennialism بازگشت مسیح را پیش از آغاز دوره هزار ساله می‌داند. این نظریه معتقد است که ضد مسیح ظهور خواهد نمود و یک دوره مصیبت عظیم را که هفت سال به طول خواهد کشید هدایت خواهد کرد. این دوره با جنگ آخرالزمانی آرماگدون[31] با پیروزی خدا و شکست شَر به پایان خواهد رسید.[32] بعد از آن مسیح باز خواهد گشت تا سلطنت زمینی هزار ساله خود را مستقر نماید.[33] این نظریه بر اساس تفسیر تحت اللفظی مکاشفه باب 20 آیات 1 تا 6 معتقد است که مسیح، مدت هزار سال در اورشلیم سلطنت خواهد نمود.[34]

این نظریه نسبت به جهان دیدگاهی بسیار بدبینانه دارد و معتقد است تمامی امور زمینی فاسد هستند و تا زمانی که پایان تاریخ را خدا رقم زند همینگونه خواهد بود.[35] این نظریه تا حدود زیادی از ابتدای شکل گیری مسیحیت طرفدارانی داشته است. کتاب دیداکه، کتاب شبان هرماس، کلمنت اهل روم، ایگناتیوس اهل انطاکیه، پاپیاس، ژوستین شهید، ایرنیوس و ترتولیان همگی معتقد بودند که عیسی مسیح باز خواهد گشت و سلطنت زمینی خود را مستقر می‌کند، که به نوعی با دیدگاه «پیش هزاره‌ایی» همخوانی دارد.

معتقدان به این نظریه خود دو شاخه می‌شوند و دو مکتب متمایز را در زیر چتر این نظریه دنبال می‌کنند. مکتب «پیش هزاره تاریخی» به انگلیسی Premillennialism و مکتب «پیش هزاره دوران گرایانه» به انگلیسی Dispensational premillennialism دو دیدگاه متمایز از هم هستند. تفاوت این دو مکتب بر نظام تفسیری و تعبیری آنها است.

مکتب «پیش هزاره تاریخی»

مکتب پیش هزاره تاریخی بین قوم اسرائیل و کلیسا تمایزی قائل نمی‌شود.[36] این نظریه می‌گوید که عهد جدید پیشگویی‌های عهد عتیق را با کلیسا مرتبط می‌کند، و این به این معنی است که کلیسا اسرائیل روحانی می‌باشد. می‌توان از استدلالهای کتاب مقدسی این ارتباط به رومیان باب 9 آیات 25 و 26 اشاره کرد که از هوشع باب 1 آیات 9 و 10 و 2 آیه 23 نقل قول شده است.[37] با این نمونه و آیات دیگری که این نظریه به آنها استناد می‌کند نتیجه می‌گیرد که کلیسا اسرائیل روحانی می‌باشد.[38]

مکتب پیش هزاره تاریخی ربوده شدن کلیسا پیش از دوره مصیبت عظیم را نمی‌پذیرد.[39] یکی از سخنگویان این نظریه به نام «جرج لَد»[40] می‌گوید که ربوده شدن پیش از دوره مصیبت عظیم در عهد جدید تعلیم داده نشده است.[41] این نظریه معتقد است بر طبق مکاشفه باب 7 آیه 14 در دوران مصیبت عظیم کلیسا بر روی زمین حضور خواهد داشت. و معتقد است که کلیسای اولیه نیز به آن باور داشته و ربودن شدن پیش از مصیبت عظیم سابقه تاریخی ندارد و به تازگی و در دوران جدید مطرح شده است.[42]

این نظریه می‌گوید که مسیح در هنگام بازگشت ثانویه خود دشمنان خود را مغلوب می‌کند و وحش و نبی کاذب را به دریاچه آتش می‌افکند و شیطان را به مدت هزار سال در بند کرده و بعد از هزار سال آن را نیز به دریاچه آتش می‌اندازد.[43] این نظریه معتقد است که مسیح سلطنت خود را از زمان قیام و صعودش آغاز کرده، اما سلطنت او در حال حاضر قابل مشاهده نیست.[44] این نظریه پیروزی مسیح را سه مرحله‌ایی می‌داند. مرحله اول قیام او از مردگان بود، مرحله دوم از زمان صعود او تا زمانی نامشخص به طول خواهد انجامید و مرحله سوم نیز زمانی است که او دشمنان خود را نابود نماید.[45]

مکتب «پیش هزاره دوران گرایانه»

این مکتب در قرن نوزدهم توسط جان نلسون[46] در آمریکا پایه گذاری شد. این مکتب بین نقشه خدا برای قوم اسرائیل و نقشه خدا برای کلیسا تمایزی قائل می‌شود. این مکتب فقط فرزندان جسمی یعقوب را اسرائیل می‌داند و اعتقادی به «اسرائیل جدید» یعنی کلیسا ندارد و آن را بدون پیشتوانه کتاب مقدسی می‌داند.[47] این مکتب معتقد است که بر طبق اول تسالونیکیان باب 4 آیات 13 تا 18 پیش از دوره مصیبت عظیم، کلیسا ربوده خواهد شد. بعد از آن خدا بی ایمانان و قوم نافرمان اسرائیل را داوری خواهد نمود. در انتهای دوران مصیبت عظیم، عیسی همراه با کلیسای خود باز خواهد گشت و سلطنت هزار ساله آغاز می‌گردد. بعد از هزار سال شیطان مجدداً آزاد می‌شود، اما نهایتا شکست می‌خورد و به دریاچه آتش افکنده می‌شود. بعد وضعیت ابدی آغاز می‌گردد. این مکتب معتقد است همانطور که برای آمدن اولیه مسیح پیشگویی‌ها لغوی در نظر گرفته شدند و واقعا مسیح ظهور کرد، برای بازگشت ثانوی مسیح نیز باید پیشگویی‌ها لغوی تفسیر شوند.

نظریه پس هزاره

نظریه «پس هزاره‌ایی» به انگلیسی Post-Millennialism معتقد است که بازشگت مسیح پس از دوره هزار ساله رخ خواهد داد. این دوره که هم اکنون در آن زندگی می‌کنیم دوره‌ایی است که انجیل بشارت داده می‌شود.[48] از طریق موعظه و کار روح‌القدس ملکوت خدا در جهان گسترش پیدا می‌کند و به تدریج انجیل در همه جا موعظه می‌شود و نهایتا همه مردم دنیا به مسیح ایمان خواهند آورد.[49] نام «پس هزاره» برای این نظریه به این معنی است که مسیح بعد از دوره هزار ساله باز خواهد گشت. عصر حاضر همچنان از نظر اخلاقی و روحانی پیشرفت خواهد کرد تا وارد دوره هزار ساله گردد. بعد از آن و در پایان آن دوره، مسیح باز خواهد گشت.[50]

این نظریه نسبت به وضعیت عصر حاضر دیدگاه خوش بینانه‌ایی دارد.[51] این نظریه رویایی دارد که در آن کلیسا پیروز شده و پیغام انجیل تا اقصی نقاط جهان خواهد رسید. همچنین اصول مسیحیت در تمامی ارکان زندگی بشر حاکم خواهد شد و نهایتا بعد از اینکه مسیح بیاید، همه مردم را به ایمان حقیقی رهنمون می‌کند.[52] منتقدان بعد از جنگ جهانی اول و دوم و خسارتهای جانی و مالی که این جنگها به وجود آوردند، اعتبار این نظریه را شدیداَ زیر سوال می‌برند.[53]

ماهیت دوران هزار ساله از دیدگاه پس هزاره‌ایی

            این نظریه معتقد است که عصر سلطنت هزار ساله از جهات بسیاری شبیه دوران حاضر است. ازدواج صورت می‌گیرد و انسانهای جدید متولد می‌شوند. گناه از بین نخواهد رفت، اما با پیشرفت ملکوت خدا بسیار کم خواهد شد. اصول و معیار رفتار مردم، ایمان مسیحی خواهد بود. همین وضعیت رو به پیشرفت و گسترش خواهد بود و انجیل بیشتر و بیشتر منتشر خواهد شد تا اینکه وارد عصر هزار ساله شویم. در نهایت در پایان آن مسیح باز خواهد گشت.

پیشرفت انجیل از دیدگاه پس هزاره‌ایی

در کتاب مقدس آیاتی وجود دارد که می‌توان آنها را به ایمان آوردن شمار زیادی از مردم تفسیر نمود. برای نمونه می‌توان از زکریا 9 آیه 10 نام برد. نظریه پس هزاره‌ایی معتقد است که مسیح برای مردم جهان جان داد، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که روزی اکثریت مردم جهان به او ایمان ‌آورند و نجات پیدا کنند. البته آنها به دلیل گسترش انتشار پیغام انجیل ایمان خواهند آورد. این نظریه می‌گوید که مکاشفه باب 19 آیات 11 تا 19 یک پیشگویی است که اعلام می‌دارد در زمان بازگشت مسیح، حکم اعظم در متی باب 28 آیه 18 تا 20 به انجام رسیده است. پس باید انجام این ماموریت را در زمانی که مسیح بازگشت می‌کند، انجام پذیرفته دانست. بنابراین با گسترش انتشار انجیل می‌توان عصر حاضر و آینده را با پیشگویی و مطالب پایانی کتاب مکاشفه هماهنگ کرد.[54]

پیشرفت علم و اخلاق از دیدگاه پس هزاره‌ایی

            نظریه پس هزاره‌ایی معتقد است که جهان نسبت به گذشته پیشرفت کرده است. برده داری از بین رفته و آزار کودکان و زنان به صورت چشمگیری کاهش یافته. کتاب مقدس به زبانهای بسیاری ترجمه شده و صدها رادیو و تلویزیون مسیحی پیغام انجیل را پخش می‌کنند. ده‌ها مدرسه و دانشگاه کتاب مقدس وجود دارد. خودرو و هواپیما و قطار اختراع شده است. در آموزش و بهداشت پیشرفت صورت گرفته و انسان در حال پیشرفت روز افزون است. همه اینها نشان از پیروزی پیغام انجیل و شروع دوران هزاره دارد. البته نظریه پس هزاره‌ایی دوران سلطنت هزار ساله را تحت‌اللفظی نمی‌داند و معتقد است که منظور از این دوره، دقیقا هزار سال نیست و می‌تواند بیش از هزار سال باشد. البته این نظریه بازگشت مسیح را عینی و واقعی می‌داند و آن را استعاره‌ایی فرض نمی‌کند.

داوری نهایی از دیدگاه پس هزاره‌ایی

این نظریه معتقد است که در نهایت داوری نهایی برای تمامی مردمان و حتی فرشتگان انجام خواهد شد. تمامی انسانها از مردگان قیام خواهند نمود. آنهایی که اعمال جسم را انجام داده اند داوری خواهند شد و آنهایی که به مسیح ایمان آورده‌اند مطابق تصمیمی که در برابر مسیح گرفته‌اند داوری خواهند شد.[55] بعد از آن هر دو گروه وارد وضعیت ابدی خواهند شد. وضعیت آنها غیر قابل تغییر و تبدیل است. یعنی ایمانداران به مسیح ابدیت را در بهشت، یعنی جایی که شبیه همین دنیا است خواهند گذرانید. بی‌ایمانان نیز برای ابد، در مجازات ابدی خواهند بود.[56]

نظریه ناهزاره

نظریه «ناهزاره‌ایی» به انگلیسی Amillennialism بازگشت ثانوی مسیح را انکار نمی‌کند، اما سلطنت هزار ساله مسیح بر روی زمین را نمی‌پذیرد.[57] این نظریه معتقد است که سلطنت هزار ساله همین عصر کلیسا می‌باشد و در انتهای همین عصر وضعیت ابدی آغاز خواهد گردید و دوره هزاره‌ایی وجود ندارد.[58] برخی از معتقدان به مکتب ناهزاره‌ایی از واژه «Realized Millennialism» استفاده می‌کنند تا نشان دهند که مُنکر دوران هزاره‌ایی نیستند، بلکه معتقد هستند که آن دوره تحقق یافته است.[59] پیروان این مکتب بازگشت مسیح را واقعه‌ایی یک مرحله‌ایی می‌دانند. البته باور دارند که پیش از بازگشت مسیح سلسله وقایعی رخ می‌دهد و نشانه‌هایی وجود دارد.

این نظریه معتقد است که قبل از آمدن مسیح باید پنج مورد اتفاق بیافتد. اول از همه بر اساس انجیل متی باب 24 آیه 14 پیغام انجیل به همه قومها اعلام می‌شود. دوم اینکه بر طبق رومیان 11 آیه 26 قوم اسرائیل ایمان می‌آورند. البته معتقد است که همه قوم اسرائیل به مسیح ایمان نخواهند آورد، بلکه فقط برگزیدگان قوم ایمان خواهند آورد. سوم اینکه بر اساس آنچه در متی باب 24 آیه 9 تا 12 ذکر شده است، ارتداد عظیم و مصیبت بزرگ رخ خواهد داد. البته این موارد تا حدودی در گذشته به وقوع پیوسته‌اند، اما در زمانهای آخر به حد نهایت خود خواهند رسید. چهارم اینکه دَجال یا ضد مسیح ظهور خواهد کرد. پنجم اینکه آیات و عجایب و معجزات شیطانی زیادی رخ خواهد داد. جنگها برپا خواهد شد و نشانه‌هایی در آسمان ظاهر خواهد شد. در آن زمان و در روز پایانی جنگ، مسیح باز خواهد گشت که هیچ کس از روز دقیق آن با خبر نیست.[60]  این نظریه نسبت به دو نظریه دیگر واقع گراتر است، و در روند اتفاقات انسان را هم دخیل می‌داند، اما آمدن نهایی پادشاهی خدا را هدیه خدا و نتیجه عمل مستقیم او می‌داند.[61]

کلام آخر

نظریات متفاوتی از سلطنت هزار ساله بررسی شد، اما این گوناگونی و تفاوت نباید مسیحیان را دچار سردرگمی کند. آنچه که در همه این نظریات مشترک بود، بازگشت نهایی عیسی مسیح و برقراری تمام و کمال ملکوت خدا بود. این اتفاقی است که همه پیروان سه نظریه با آن موافق هستند. حال این اتفاق نهایی چه اتفاقاتی قبل از خود دارد محل اختلاف نظر می‌باشد. پیش هزاره‌ایی‌ها معتقد هستند که بازگشت مسیح قبل از دوره هزار ساله اتفاق می‌افتد. یعنی مسیح بازگشت می‌کند و بعد هزار سال آغاز می‌گردد. پس هزاره‌هایی‌ها معتقد هستند که اول، دوره هزار ساله اتفاق می‌افتد و بعد مسیح بازگشت می‌کند. ناهزاره‌ایی‌ها معتقد هستند که این دوره هزار ساله، نمادین بوده و منظور هزار سال واقعی نمی‌باشد. آنها اعتقاد دارند که هزار سال منظور همین عصر کلیسا است که در انتهای این دوره مسیح بازگشت خواهد کرد. متاسفانه در متون مسیحیت فارسی، مطالب کمی در این زمینه وجود دارد که تحقیقات با جزئیات بیشتر پیرامون این نظریه‌ها را سخت می‌کند. نویسنده امیدوار است در آینده مطالب بیشتری پیرامون این نظریه‌ها به فارسی ترجمه شده و در دسترس قرار بگیرد تا ابعاد بیشتری از این نظریه‌ها برای فارسی زبانان روشن گردد.

نویسنده: رامین باقری

بهار 2023

---

[1] جان مک آرتور، تفسیر عهد عتیق، انتشارات Grace to You، ص 1177 و 1178

[2] مریل سی تنی، معرفی عهد جدید، انتشارات ایلام، 2016 ص 317

[3] با چهار مکتب برای تفسیر کتاب مکاشفه اشتباه گرفته نشود. این نظریه‌ها مربوط به وقایع مندرج در باب 20 است.

[4] هنری تیسن، الهیات مسیحی، انتشارات حیات ابدی. ص 376

[5] مریل سی تنی، معرفی عهد جدید، انتشارات ایلام، 2016 ص 319

[6] همان، ص 320

[7] رابرت چارلز اسپرول، حقایق اساسی ایمان مسیحی، سازمان خدماتی راه مسیح، ص 294

[8] پال اینس، راهنمای الاهیات مودی، انتشارات جام، چاپ اول 2020، ص 373

[9] مهرداد فاتحی، مبانی الهیات مسیحی، انتشارات کانون الهیات پارس، ص 67

[10] انجیل یوحنا باب 14 آیات 1 تا 3

[11] انجیل مرقس باب 13 آیه 32

[12] پال اینس، راهنمای الاهیات مودی، انتشارات جام، چاپ اول 2020، ص 374

[13] لوئیس برکوف، خلاصه اصول اعتقادات مسیحیت، انتشارات تعلیم، ص 248

[14] همان، ص 247

[15] انجیل متی باب 13 آیه 42

[16] انجیل متی باب 25 آیه 46

[17] عباس رسول زاده و جواد باغبانی، شناخت مسیحیت، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ص 668

[18] مهرداد فاتحی، مبانی الهیات مسیحی، انتشارات کانون الهیات پارس، ص 72

[19] Irenaeus

[20] الستر مک گراث، درسنامه الهیات مسیحی، جلد اول. انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، ص 883

[21] Tertullian

[22] الستر مک گراث، درسنامه الهیات مسیحی، جلد اول. انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، ص 884

[23] الستر مک گراث، درسنامه الهیات مسیحی، جلد اول. انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، ص 884

[24] Augustine

[25] آگوستین، شهر خدا، انتشارات ادیان و مذاهب، کتاب بیست فصل هفتم ص 924 تا 936

[26] مهرداد فاتحی، مبانی الهیات مسیحی، انتشارات کانون الهیات پارس، ص 72

[27] الستر مک گراث، درآمدی بر الهیات مسیحی، انتشارات روشن، ص 629

[28] الستر مک گراث، درسنامه الهیات مسیحی، جلد اول. انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، ص 885

[29] Evangelicalism

[30] مهرداد فاتحی، مبانی الهیات مسیحی، انتشارات کانون الهیات پارس، ص 72

[31] Armageddon

[32] الستر مک گراث، درسنامه الهیات مسیحی، جلد اول. انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، ص 885

[33] پال اینس، راهنمای الاهیات مودی، انتشارات جام، چاپ اول 2020، ص 384

[34] لوئیس برکوف، خلاصه اصول اعتقادات مسیحیت، انتشارات تعلیم 2003، ص 249

[35] الستر مک گراث، درسنامه الهیات مسیحی، جلد اول. انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، ص 885

[36] پال اینس، راهنمای الاهیات مودی، انتشارات جام، چاپ اول 2020، ص 384

[37] همان، ص 384

[38] همان، ص 384

[39] همان، ص 385

[40] George E Ladd

[41] پال اینس، راهنمای الاهیات مودی، انتشارات جام، چاپ اول 2020، ص 385

[42] همان، ص 385

[43] همان، ص 385

[44] همان، ص 386

[45] همان، ص 386

[46] John Nelson Darby (1800–1882)

[47] پال اینس، راهنمای الاهیات مودی، انتشارات جام، چاپ اول 2020، ص 387

[48] لوئیس برکوف، خلاصه اصول اعتقادات مسیحیت، انتشارات تعلیم 2003، ص 248

[49] پال اینس، راهنمای الاهیات مودی، انتشارات جام، چاپ اول 2020، ص 381

[50] همان، ص 381

[51] الستر مک گراث، درسنامه الهیات مسیحی، جلد اول. انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، ص 886

[52] پال اینس، راهنمای الاهیات مودی، انتشارات جام، چاپ اول 2020، ص 382

[53] الستر مک گراث، درسنامه الهیات مسیحی، جلد اول. انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، ص 886

[54] پال اینس، راهنمای الاهیات مودی، انتشارات جام، چاپ اول 2020، ص 382

[55] پال اینس، راهنمای الاهیات مودی، انتشارات جام، چاپ اول 2020، ص 383

[56] همان، ص 383

[57] همان، ص 378

[58] همان، ص 378

[59] پال اینس، راهنمای الاهیات مودی، انتشارات جام، چاپ اول 2020، ص 378

[60] همان، ص 379

[61] مهرداد فاتحی، مبانی الهیات مسیحی، انتشارات کانون الهیات پارس، ص 76