---

سرآغاز کلیسای تعمیدی

پیش از آن که به تاریخچه کلیسای تعمیدی (بپتیست) پرداخته شود، نیاز است به طور کلی با این کلیسا آشنا شد. بپتیستی یا تعمیدی، لقبی است که به گروهی از مسیحیان اطلاق می‌گردد که در پی آزادی در پرستش بودند. اگرچه گروه یا کلیسایی به اسم تعمیدی از ابتدا وجود نداشت، اما وجود افرادی که پیرو این نگرش و دیدگاه بودند، از همان ابتدا قابل مشاهده می‌باشد. این افراد بر این باور بودند که هر انسانی با ایمان آوردن به عیسای مسیح، قادر به داشتن رابطه‌ای نجات‌بخش و بی‌واسطه با خداوند خواهد بود.
همچنین تعمید آب را مختص به افرادی می‌دانستند که به طور شخصی و قلبی به عیسای مسیح ایمان آورده‌اند. درنتیجه، مخالف وجود واسطه‌ای انسانی و همچنین تعمید نوزادان بودند. به طور کلی، می‌توان گفت این افراد در پی داشتن کلیسایی خالص و ساده، همچون کلیسای اولیه بودند (کُلِه 1976، 13-15). نخستین باری که از کلمه «بپتیست» به شکل رسمی و واقعی در ادبیات انگلیسی استفاده شده است، در سال 1644 می‌باشد. این تاریخ مربوط به زمانی است که گروهی از تعمیدی‌ها معروف به تعمیدی‌های خاص (Particular Baptists) در اولین اعتراف به ایمان خود، از این واژه استفاده نمودند (کُلِه 1976، 13- 14).
برای شروع کلیسای تعمیدی، تاریخ دقیقی ارائه نشده است. برخی ریشه آن را به دوران پیش از اصلاحات و برخی دیگر به دوران اولیه کلیساها مرتبط دانسته‌اند. گروهی دیگر منشاء ظهور آن را به «منونایت»ها و «آنابپتیست»ها نسبت داده‌اند (کُلِه 1976، 13- 14). تاثیرپذیری کلیسای تعمیدی از هر یک از نظریات متفاوت را نمی‌توان نادیده گرفت. با این وجود، مستندترین تاریخ شروع آن را می‌توان به سال‌های 1611-1612 در انگلستان نسبت داد. بر این اساس، ریشه کلیسای تعمیدی انگلستان به طور خاص تعمیدی‌های عام (General Baptists) بیش از هر چیز دیگر به پیوریتن‌های جدایی‌خواه مربوط می‌شود.
از طرفی شاخه‌ای از پیوریتن‌ها که به استقلال‌طلبان نیز معروف بودند، منجر به شکل‌گیری تعمیدی‌های خاص گردیدند (کرنز 2008، 380). شاخه‌ای از کلیسای تعمیدی که به کفاره عام باور داشتند، به تعمیدی‌های عام معروف گردیدند. گروهی دیگر که الاهیات کالونیستی داشتند و بر این اساس به کفاره محدود معتقد بودند را تعمیدی خاص نام نهادند. در نهایت این دیدگاه به دیدگاه غالب در انگلستان تبدیل گردید (برکنی 1983، 25). برای درک بهتر شکل‌گیری کلیسای تعمیدی و شاخه‌های متفاوت آن، نیاز به بررسی عمیق‌تر این کلیساها در انگلستان و آمریکا می‌باشد.

تاریخچه کلیسای تعمیدی در انگلستان

چنانچه پیش‌تر نیز اشاره شد، پیدایش کلیسای تعمیدی به شکل آنی و به یک نقطه تاریخی دقیق برنمی‌گردد. اگرچه آغاز این جنبش در اوایل قرن هفدهم در انگلستان به شکل تاریخی ثبت شده است، ریشه آن از دل اصلاحات انگلستان سر برمی‌آورد (برکنی 1983، 23). زمانی که اصلاحات در انگلستان همچون جنبشی غیرمذهبی آغاز و موجب شکل‌گیری کلیسای انگلیکن گردید، دو گروه از مسیحیان به مخالفت با کلیسای انگلیکن برخاستند: گروهی که به پیوریتن‌ها معروف بودند و خواهان اصلاحات روحانی و اداری در کلیسای انگلیکن بودند و گروه دیگر که جماعتی خوانده می‌شدند و به دنبال کلیسایی خودگردان و خارج از سلطه دولت بودند (کرنز 2008، 366).
از دل پیوریتن‌ها، گروهی مبنی بر جدایی‌خواهان سربرآوردند که برخلاف استقلال‌طلبان که آنان نیز شاخه‌ای دیگر از پیوریتن‌ها هستند، خواهان جدایی از کلیسای دولتی بودند (همان، 379). گروهی از جدایی‌خواهان به دلیل آزار و اذیت‌هایی که از سمت دولت بر آنان وارد می‌شد، به رهبری «جان اسمیت» (1507-1612) بین سال‌های 1607-1608 به هلند مهاجرت نمودند. در آنجا جان اسمیت خود، «توماس هلویس» (1550-1616) و دیگر اعضای کلیسایشان را که همگی در نوزادی تعمید گرفته بودند را تعمیدی دوباره داد (چوت 2015، 17- 18). در این بازه زمانی، جان اسمیت و جماعت همراه او تحت تاثیر منونایت‌ها (آنابپتیست‌های هلندی) قرار داشتند و بعد از تعمید گروهی از آنان به منونایت‌ها پیوستند (کرنز 2008، 379- 380).
برخی از افرادی که به رهبری اسمیت به هلند رفته بودند، ترجیح دادند که به منونایت‌ها نپیوندند و هویت جداگانه خود را حفظ نمایند. این شاخه جداشده به رهبری توماس هلویس به انگلستان برگشتند و اولین کلیسای تعمیدی عام را در لندن تاسیس نمودند (برکنی 1983، 28). بدین‌ترتیب، نخستین کلیسای تعمیدی انگلستان از بطن گروه جدایی‌طلب پیوریتن‌ها به منصه ظهور رسید (کرنز 2008، 380). کلیسای تعمیدی با رشد سریع و چشمگیری همراه بود. به صورتی که چهل‌ وهفت کلیسای تعمیدی عام تا سال 1650 در انگلستان شناسایی گردید (ام سی بث 1987، 39). از سوی دیگر، هنری جیکوب (1563-1624) که بنیانگذار شاخه استقلال‌طلبان پیوریتن، خواهان تغییر نظام اسقفی در انگلستان و معتقد به اداره جماعتی کلیسا بود. پس از به زندان افتادن و مهاجرت به هلند در سال 1616 باری دیگر به انگلستان برمی‌گردد (کرنز 2008، 377).
در این برهه از زمان، هنری جیکوب کلیسایی را در لندن تاسیس می‌کند که از انشقاق آن کلیسای تعمیدی خاص سربرمی‌آورد (برکنی 1983، 29). «جان اسپیلزبری» (1593-1668) را می‌توان اولین رهبر این گروه نیرومند دانست که به تعمید ایمانداران به شکل غوطه‌ور شدن و الاهیات کالونیستی (کفاره محدود) باور داشتند. همین گروه بیشترین تاثیر را بر جنبش تعمیدی انگلستان در سال 1638 بر جای نهادند. علاوه بر این، پیشگامان جنبش تعمیدی در آمریکا نیز از دل همین نهضت بیرون آمدند (کرنز 2008، 380).

تاریخچه کلیسای تعمیدی در آمریکا

تعمیدی‌ها در آمریکا همچون انگلستان، به روشهای مختلفی تقسیم‌بندی شدند. اساسی‌ترین تقسیم‌بندی همچون تعمیدی‌های انگلستان دو شاخه آرمینی و کلوینی یا همان عام و خاص می‌باشند. تا اواسط قرن هجدهم تعداد تعمیدی‌های عام در نیوانگلند و مستعمرات جنوبی بیش از گروه دیگر بود. این احتمال وجود دارد که اکثریت تعمیدی‌های خاص در قسمت میانه وجود داشتند، جایی که اولین گروه خود را سازماندهی کردند؛ یعنی اطراف فیلادلفیا و جنوب نیوجرسی. طبق شواهد تاریخی نخستین کلیسای تعمیدی آمریکا در پراویدنس در جزیره رود (Rhode Island) توسط «راجر ویلیامز» بین سال‌های 1638-1369 تاسیس گردید (برکنی 1983، 97).
راجر ویلیامز در دانشگاه کمبریج تحصیل نموده و هدف او خدمت در کلیسای انگلیکن بود. با این حال، او تحت تاثیر عقاید جدایی‌طلبان و نهضت تعمیدی انگلستان قرار داشت. با این وجود شرایط انگلستان را نسبت به عقاید و اندیشه خود خصومت‌بار می‌دید و همین موضوع سبب مهاجرت او در سال 1631 به بوستون گردید. از آنجا به پلیموت رفت و از پلیموت به جزایر رود تبعید گردید. او به همراه پیروانش در سال 1638 در نیوپورت و پورتسموت مستقر گردیدند. در همین سال «جان کلارک» (1609-1676) شیخ کلیسایی در نیوپورت گردید، اما از تعمیدی بودن آن کلیسا سندی در دست نیست. نخستین کلیسای تعمیدی ثبت‌ شده در این شهر، مربوط به سال 1648 می‌باشد (کرنز 2008، 411).
در سال 1639 کلیسایی در پراویدنس تاسیس گردید که به نظر نخستین کلیسای تعمیدی در آمریکا می‌باشد. همه اعضای آن از جمله راجر ویلیامز تعمیدی دوباره یافتند. شواهد دال بر این است که دوازده نفر عضو اولیه کلیسا بودند که برحسب خط مشی تعمیدی کلیسا را سازماندهی می‌کردند. ناگفته نماند که کلیساهای بزرگ تعمیدی در عصر حاضر، نتیجه خدمات اولیه راجر ویلیامز در جزایر رود می‌باشد (همان، 411). در سال‌های بعد به دلیل سیاست مستعمره حاکم در قبال تعمیدی‌ها که با آزار و اذیت و جلوگیری از سازماندهی این گروه همراه بود، رشد این کلیسا تا 1664 در خارج از مرزهای پراویدنس و نیوپورت متوقف گردید. با این وجود، در سال 1665 یک کلیسای تعمیدی که نه عضو داشت در بوستون سازماندهی شد و علیرغم آزار و اذیت‌های زیاد تا سال 1671 به بیست‌ و یک عضو رسید (کُلِه 1976، 39).
در سالهای بعد و تا زمان بیداری بزرگ در سال 1733 کل اعضای کلیسای تعمیدی در آمریکا از 500 نفر فراتر نمی‌رفت. این تعداد مربوط به 47 کلیسا و انجمن می‌شد. اما در سال‌های 1740 تا 1760 هزاران نفر به تعداد کلیساها افزوده گردید (همان، 43- 44). از جمله این افراد به «آیزاک باکوس» (1724-1806) می‌توان اشاره نمود که در اثر بیداری روحانی، به نهضت تعمیدی پیوست. او خواهان جدایی کلیسا از دولت بود و در سال 1746 به تاسیس دانشگاه براون کمک کرد و بین سال¬های 1756 تا 1799 از اعضای هیئت امنای این دانشگاه باقی ماند (کرنز 2008، 411). در پایان، می‌توان گفت سرعت رشد کلیسای تعمیدی به نحوی شدت پیدا نمود که بزرگترین فرقه مسیحی این سرزمین را طی صد سال بعدی به وجود آورد (ام سی بث 1987، 152).

نویسنده: مهشید پورات

ویراستار: مژگان دانشور

---

منابع

کرنز، ارل ای. آرمان رشدی. سرگذشت مسیحیت در طول تاریخ. انگلستان: انتشارات ایلام، 2008

Brackney, William H. Baptist Life and Thought: 1600-1980. (Judson press in cooperation with
the American Baptist Historical Society, 1983).

Chute, Anthony L., Nathan A. Finn. Michael A. G. Haykin. The Baptist Story: From English
Sect to Global Movement. (US: B&H Publishing Group, 2015).

Cole, Edward B. The Baptist Heritage. (D.C. Cook Publishing, 1976).

McBeth, H. Leon. The Baptist Heritage. (US: Broadman Press, 1987).