---

چشم اندازی به حکم چهارم

مقدمه

قوم اسرائیل به مدت چهار صد و سی سال سال در مصر برده بودند و به زندگی بردگی عادت داشتند.[1] زمانی که خدا آنها را از مصر بیرون آورد به آنها ده فرمان را عطا فرمود.[2] یکی از قوانین ده فرمان، نگاه داشتن روز سبت بود که قوم باید یک روز در هفته را استراحت نموده و به خدا اختصاص میدادند.[3] این قانون شریعت برای یهودیان از ضروریات بود و چنانچه آن را رعایت نمیکردند به مرگ محکوم میشدند.[4] اما زمانی که عیسی مسیح به میان قوم آمد تاکید کرد که نیامده تا قوانین عهد عتیق را منسوخ کند، بلکه کامل نماید.[5] حال سوالاتی که پیش می آید این است که؛ آیا مسیحیان باید سبت را نگاه دارند؟ اگر بله، سبت روز شنبه است یا یکشنبه؟

سبت در ده فرمان

ده فرمان[6] در کوه سینا از طرف خدا به بنی اسرائیل عطا شد،[7] و نگاه داشتن «سَبت» فرمان چهارم از این فرامین خدا بود.[8] خدا میخواست که قوم اسرائیل با نگاه داشتن این روز به عنوان علامت ویژه خود، با دیگر قومها متمایز باشند.[9] واژه سبت از عبرانی مشتق شده و به معنای استراحت می باشد.[10] البته برخی نیز آن را به معنی «هفتم» میدانند.[11] برخی از الهیدانان[12] تاریخچه سبت را، هفته آفرینش جهان توسط خدا دانسته و معتقد هستند خدا نیز شش روز کار کرد و در روز هفتم آرامی گرفت.[13] موسی این فرمان را به خروج قوم از مصر مربوط میداند.[14] ظاهرا خدا میخواهد، قوم همیشه به یاد داشته باشند که در مصر برده بودند و هیچ روز استراحتی نداشتند. در هر حال این روزی بود که خدا برای قوم مهیا کرده بود تا بدون نگرانی به استراحت و به عبادت خدا بپردازد.[15] با گذشت زمان، یهودیان قوانین سبت را بیشتر کردند و آن را به ممنوعیتهای بیشماری از قبیل کمک کردن به انسان[16] و حیوان نیز بسط دادند که در حکم اولیه آن نیامده بود.[17]

سبت از نگاه عیسی مسیح

عیسی مسیح به صراحت اعلام کرد که نیامده تا شریعت موسی را از بین ببرد، بلکه تا آن را کامل نماید.[18] با توجه به اینکه «سبت» یکی از احکام ده فرمان است، عیسی نیز خود به آن احترام میگذاشت و آن روز را به خدا اختصاص میداد.[19] اما عیسی با ظاهر نمایی فریسیان زمان خود کنار نمی آمد و از آنها انتقاد میکرد.[20] او خود را مالک روز سبت میدانست،[21] و در عمل مخالفت خود را با آنها ابراز میکرد.[22] بنابراین سبت هیچگاه از طرف عیسی به چالش کشیده نشد، بلکه آنچه یهودیان به قوانین سبت افزوده بودند،[23] وی را آزرده خاطر میساخت. اما در هیچ قسمتی از اناجیل عیسی به  اینکه کدام روز، روزِ سبت می باشد اشاره ایی نمیکند، ظاهرا روز شنبه برای او نیز به عنوان  روز سبت پذیرفته شده بود.[24]

فرمان چهارم در عهد جدید

دوره رسولان

رسولان عیسی در ابتدای پیدایش ایمان مسیحی روز شنبه را به عنوان سبت نگاه میداشتند.[25] اما بعدا روز یکشنبه را جایگزین روز شنبه کردند.[26] و چنان در مورد جمع شدن در روز یکشنبه صحبت میشود که گویی روزی تثبیت شده بوده است.[27] البته گزارشهایی در کتاب اعمال رسولان هست که پولس رسول روز شنبه به کنیسه میرفته.[28] اما در تمامی این گزارشات، هدف بشارت دادن به یهودیان بوده است.[29] اما در همان سالهای اول گسترش کلیسا، عده ایی مسیحی یهودی نژاد، مسیحیان را که از امتهای غیر یهود بودند محکوم میکردند که باید همان روز شنبه را به عنوان سبت نگاه دارند و نه روز یکشنبه را، پولس رسول در این زمینه نامه ایی به کلیسای شهر کولسی مینویسد و درباره این موضوع آنها را راهنمایی میکند.[30] او در این نامه، مخاطبین خود را آزاد میگذارد و میگوید که نگران محکوم کردن دیگران برای نگاه نداشتن روز سبت نباشند.[31] البته گفته پولس را نمیتوان به معنای حذف «سبت» تفسیر کرد، زیرا در رساله به «رومیان» درباره تعیین روز سبت، مخاطبین خود را آزاد میگذارد.[32]

دوره آباء کلیسا

البته موضوع روز سبت برای مسیحیان قرون اولیه با نامه های پولس ختم نمیشود، چون عده ایی از مسیحیان، هم روز شنبه و هم یکشنبه را به استراحت میپرداختند که هم شریعت یهود را داشته باشند و هم از رسولان پیروی کرده باشند.[33] در نوشته های پدران کلیسا میتوانیم موضوع تاکید بر روز یکشنبه را ببینیم. «ژوستین شهید» از پدران کلیسا مینویسد که روز یکشنبه برای پرستش خدا جمع میشویم.[34] «ایگناتیوس» یکی دیگر از پدران کلیسا در نامه به ماگنسیان می نویسید: «اگر کسانی به اعمال قدیمی عادت کرده اند به امید تازه ای توسل جویند، از نگاه داشتن روز شنبه خودداری کرده، روز خداوند (یکشنبه) را مرکز زندگی خود سازند.»[35] این دو نمونه موید این است که پدران کلیسا تاکید بر احترام گذاشتن روز یکشنبه به جای شنبه داشتند. البته ظاهرا نامه های پدران کلیسا نیز این موضوع را حل نکرد، و برخی مسیحیان قریب به چهار قرن هنوز مردد بودند که روز سبت، روز شنبه است یا یکشنبه، تا اینکه در سال 364 میلادی شورای لائودیکیه به آنانی که روز شنبه را بجای روز یکشنبه به عنوان سبت نگاه میداشتند طعنه زده و حکم به استراحت کردن در روز یکشنبه داد.[36] از این تاریخ به بعد تمامی مسیحیان روز یکشنبه را روز سبت میدانند.

نتیجه گیری

عده ایی از الهیدانان با اشاره به رساله کولسیان،[37] غلاطیان[38] و رومیان[39] معتقد هستند که فقط نُه فرمان از ده فرمان به مسیحیان مربوط می شود و فرمان چهارم در عصر کلیسا باطل شده است.[40] به عبارتی میگویند «سبت» مربوط به قوم اسرائیل است و نه مربوط به کلیسا. با اینکه در بسیاری از آیات عنوان شده که مسیحیان زیر شریعت نیستند، بلکه زیر فیض هستند،[41] اما نمیتوان روز «سبت» را به این حکم تعمیم داد. اینکه انجام شریعت برای مسیحیان واجب نیست، منظور قوانین مدنی شریعت میباشد و نه قوانین اخلاقی آن مانند ده فرمان. بنابراین ده فرمان از بین نرفته و مسیحیان همچنان ملزم به انجام تمامی آن موارد هستند، و نه فقط نُه فرمان از ده فرمان.[42] مسیحیان نیز موظف هستند یک روز در هفته را استراحت کرده و به خدا تخصیص دهند.[43]

اما سبت چه روزی از روزهای هفته است؟ در کتاب مقدس میخوانیم: «روز سَبَّت را یاد کن تا آن را تقدیس نمایی. شش روز مشغول باش و همۀ کارهای خود را بجا آور، اما روز هفتمین، سَبَّتِ یهوه، خدای توست. در آن هیچ کار مکن»[44] از این آیه برداشت می شود که منظور، هفتمین روز شرعی میباشد و نه دقیقا هفتمین روز هفته.[45] بنابراین بر طبق این آیه و هم بر طبق برداشت قوانین اخلاقی که ذکر شد، روز سبت همچنان باقی می­باشد و حکم آن نیز جاری است. اما با تغییر دادن روز، از شنبه به یکشنبه خللی در اصل حکم «سبت» به وجود نمی آید. حال اگر شخصی در ایران زندگی میکند، روز سبت او میتواند روز جمعه، اگر در اسرائیل باشد روز شنبه، و اگر در آمریکا باشد روز یکشنبه باشد. مهم نگاه داشتن روز هفتم است، اما این روز هفتم قابل تغییر بوده و میتواند روزی دیگر نسبت به دیگر مسیحیان تعیین شود.

نویسنده: رامین باقری
تاریخ: می 2021

---

[1] خروج باب 12 آیه 41

[2] خروج باب 20

[3] خروج باب 20 آیه 8

[4] خروج باب 31 آیه 15

[5]انجیل  متی باب 5 آیه 17

[6] ده فرمان؛ ده قانون است که خدا بر روی لوح های سنگی نوشت و به موسی داد تا قوم بنی اسرائیل آنها را رعایت نمایند. این ده فرمان خلاصه ایی از 613 قانون شریعت هستند. برای اطلاعات بیشتر نگاه کنید به خروج باب 20.

[7] خروج باب 31 آیه 18

[8] خروج باب 20 آیه 8              

[9] جان ر کراس، آنچه انبیا گفته اند، انتشارات GoodSeed، بیجا، 2016، ص 129

[10] مستر هاکس، قاموس کتاب مقدس، انتشارات اساطیر، تهران، چاپ سوم 1394، ص 465

[11] آر سی اسپرول، حقایق اساسی ایمان مسیحی، انتشارات نور جهان، چاپ پنجم، 2016، ص 256

[12] جان مک آرتور، تفسیر عهد عتیق، انتشارات Grace to You، بیجا، بیتا، ص 180

[13] پیدایش باب 2 آیه 3

[14] تثنیه باب 5 آیه 15

[15] کتاب مقدس کاربردی، همراه با توضیحات و تفسیرها، بینا، بیجا، بیتا، ص 206

[16] انجیل مرقس باب 3 آیه 2

[17] گزاویه لئون دوفور، فرهنگ عهد جدید، انتشارات کانون یوحنای رسول، بیتا، ص 228

[18] انجیل متی باب 5 آیه 17

[19] انجیل مرقس باب 1 آیه 21

[20] انجیل متی باب 12 آیه 12

[21] انجیل مرقس باب 2 آیه 28

[22] انجیل لوقا باب 6 آیه 8

[23] انجیل لوقا باب 13 آیه 14

[24] انجیل لوقا باب 6 آیه 6

[25] اعمال رسولان باب 17 آیه 2

[26] اعمال رسولان باب 20 آیه 7

[27] پل لیتل، آیا مسیحیت منطقی است؟، انتشارات ایلام، 2018، ص 63

[28] اعمال رسولان بابهای 13 تا 18

[29] اول قرنتیان باب 9 آیه 23

[30] رساله کولسیان

[31] رساله کولسیان باب 2 آیه 16

[32] رومیان باب 14 آیه 5

[33] مستر هاکس، قاموس کتاب مقدس، انتشارات اساطیر، تهران، چاپ سوم 1394، ص 467

[34] هنری بتسون، پدران اولیه کلیسا، انتشارات کانون یوحنای رسول، تهران، بیتا، ص 72

[35] هنری بتسون، پدران اولیه کلیسا، انتشارات کانون یوحنای رسول، تهران، بیتا، ص 49

[36] مستر هاکس، قاموس کتاب مقدس، انتشارات اساطیر، تهران، چاپ سوم 1394، ص 467

[37] کولسیان باب 2 آیه 16

[38] غلاطیان باب 4 آیه 1 تا 26

[39] رومیان باب 6 آیه 14

[40] جان مک آرتور، تفسیر عهد عتیق، انتشارات Grace to You، بیجا، بیتا، ص 181

[41] رومیان باب 6 آیه 14

[42] تونی مریدا، تفسیر مسیح محور خروج، انتشارات خدمات مسیحی مژده، ص 188

[43] مستر هاکس، قاموس کتاب مقدس، انتشارات اساطیر، تهران، چاپ سوم 1394، ص 466

[44] خروج باب 20 آیات 8 تا 10

[45] مستر هاکس، قاموس کتاب مقدس، انتشارات اساطیر، تهران، چاپ سوم 1394، ص 466

---

منابع

اسپرول، آر سی. حقایق اساسی ایمان مسیحی. انتشارات نور جهان. بیجا. چاپ پنجم. 2016

بتسون، هنری. پدران اولیه کلیسا. انتشارات کانون یوحنای رسول. تهران. بیتا

ر کراس، جان. آنچه انبیا گفته اند. انتشارات GoodSeed، بیجا، 2016

کتاب مقدس. ترجمه مژده. انتشارات انجمن کتاب مقدس ایران. 2012

کتاب مقدس کاربردی، همراه با توضیحات و تفسیرها. گروه نویسندگان. گروه مترجمین. بینا، بیجا، بیتا

لئون دوفور، گزاویه. فرهنگ عهد جدید. انتشارات کانون یوحنای رسول. بیجا. بیتا.

لیتل، پل. آرمان رشدی.  آیا مسیحیت منطقی است؟. انتشارات ایلام. 2018

مریدا، تونی. تفسیر مسیح محور خروج. انتشارات خدمات مسیحی مژده. بیجا. بیتا

مک آرتور، جان. تفسیر عهد عتیق. انتشارات Grace to You. بیجا. بیتا.

هاکس، مستر. قاموس کتاب مقدس. انتشارات اساطیر. تهران. چاپ سوم 1394