---

اطلاعات تاریخی و پیش‌­زمینۀ متن

نویسنده

در مورد نویسندۀ رساله به فیلیپیان، نظر غالب محققین بر این است که پولس نویسندۀ این رساله می­باشد. مک ­آرتور می­گوید که کلیسای اولیۀ متحداً پولس را نویسندۀ این رساله معرفی می­نمودند. (مک ­آرتور ۲۰۰۷، ۸۰۷) همچنین، فی معتقد است که حضور تیموتائوس به­ عنوان کسی که به احتمال زیاد نزد فیلیپیان شناخته شده بود (۱۹:۲-۲۲) را نباید نادیده انگاشت. بعلاوه، به­ نظر می­رسد پولس از اشخاصی به­ عنوان کاتب جهت به نگارش درآوردن رسالات استفاده می­نموده است (دوّم تسالونیکیان ۱۷:۳) اگرچه نمی­توان به یقین گفت که تیموتائوس کاتب این رساله بوده است، اما این امکان دور از ذهن نمی­باشد. فی، پولس را به­ عنوان نویسندۀ اصلی رساله و تیموتائوس را ب­عنوان کسی که با پولس همفکری نموده و در امر نگارش به وی یاری رسانده است، معرفی می­کند. (فی ۱۹۹۵، ۱۴۶-۱۴۷)

اوبرایان معتقد است که تصویری که پولس از خود ترسیم می­کند با تصویری که از پولس در منابع دیگر مانند اعمال رسولان و غلاطیان سراغ داریم مطابقت دارد. بعلاوه، نحوۀ بیان احساسات، توصیف وضعیت فعلی، اشاره به همکاران و دوستان و ارجاعاتی که پولس درمورد هدایای دریافتی از فیلیپیان ابراز می­دارد با آنچه از او در جاهای دیگری می­شناسیم، یکسان است. همچنین، باید به این نکته توجه داشت که پرسش در مورد این مسئله که «آیا رساله فیلیپیان توسط پولس به رشته تحریر درآمده است؟» هیچ­گاه در بین پدران اولیۀ کلیسا مانند: کلمنت (۹۵ میلادی)، اگناتیوس (۱۰۷ میلادی)، ژوستین شهید (۱۶۵ میلادی) مطرح نبوده است و این امر خود نشان دهندۀ این واقعیت است که پدران کلیسا در این مورد اتفاق نظر داشتند که پولس نویسندۀ اصلی رساله به فیلیپیان است. (اوبرایان ۱۹۹۱، ۶۳-۶۴) با این­حال، علی­رغم وحدت نظر در مورد نویسنده بودن پولس، تردیدهایی در مورد وحدت و یکپارچگی رساله مطرح می­باشد. این نقدها بیشتر در زمینۀ ابهامات درون متنی وارد شده است؛ بعنوان مثال، تغییر لحن پولس و یا تغییر و گسست فکری در فصل سوّم  رساله (۲:۳ به بعد) و یا تغییر در سرعت تکرار واژه­ها مورد تردید قرار گرفته است. اما این نقدها با توجه به شواهد خارجی مانند تأیید پدران کلیسا و نیز وحدت و یکپارچگی موضوعی در کل متن، نمی­تواند از عدلۀ کافی برخوردار باشد. (اوبرایان ۱۹۹۱، ۶۵-۷۲؛ کتاب­مقدس ترسایان ۲۰۱۵، ۳۲۰۱)

تاریخ و محل نگارش

در مورد تاریخ و محل نگارش رساله نمی­توان به­ طور قطع نظر داد؛ با این­حال، می­توان اطمینان داشت که پولس این رساله را از زندان به رشتۀ تحریر درآورده است. نظریات متفاوتی در این مورد وجود دارد. برخی از محققین بر این باور هستند که این رساله در شهر افسس و در سال­های ۵۶ یا ۵۷ میلادی به نگارش در آمده است؛ یعنی در همان زمانی که رسالات پولس به کلیسای قرنتس نوشته شده­اند. (کتاب­مقدس ترسایان ۲۰۱۵، ۳۲۰۱-۳۲۰۰) موتییر، معتقد است که این رساله در شهر روم نوشته شده است. او با بیان اینکه پولس در روم زمان بیشتری برای نگارش داشته استدلال می­کند که اگر تصور کنیم که پولس در قیصریه یا افسس زندانی بوده، می­توانست تا از مزایای شهروندی خود استفاده نماید و با چالش­های کم­تری روب­رو گردد. با این وجود، موتییر با اذعان به عدم اطمینان کامل از محل نگارش رساله، روم را به­ عنوان شهری که شواهد بیشتری در مورد آن صدق می­کند معرفی می­نماید. (موتییر، استات، تیدبال ۲۰۱۴، ۱۵-۱۶) همچنین، اوبرایان نیز شهر روم را محل نگارش این رساله می­داند. بنابراین، می­توان نتیجه گرفت که این رساله در شهر روم و در بین سال­های ۶۰ الی ۶۲ به نگارش درآمده است. (اوبرایان ۱۹۹۱، ۷۳-۷۹؛ مک ­آرتور ۲۰۰۷، ۸۰۷)

شهر فیلیپی

فیلیپی در شمال شرقی یونان، نخستین مرکز مهمی بود که پولس در آن انجیل را موعظه کرد. این شهر یکی از شهرهای باستانی بود که آغاز به قرن چهارم پیش از میلاد برمی­گردد. این شهر که در ابتدا «کرنیدس»[1] یا «چشمه» نامیده می­شد، شهری باستانی بود که آغاز آن به قرن چهارم پیش از میلاد برمی­گردد. فلیپ دوّم پادشاه مقدونیه و پدر اسکندر مقدونی (کبیر) به­ خاطر دسترسی به معادن طلا و نقرۀ آن نواحی، آنجا را تصرف کرد و نام خود را بر آن نهاد. این شهر حدود دو قرن شهری گمنام بود تا اینکه اتفاقاتی که در آن روی داد سبب شهرت شهر فیلیپی گردید. در سال ۴۲ قبل از میلاد سپاهیان «مارک آنتونی»[2] و «اکتاویان»[3] نیروهای «بروتوس»[4] و «کاسیوس»[5] جمهوری خواهان رومی و قاتلین «ژولیوس سزار» را شکست دادند و بدین ترتیب جمهوری روم نابود شد و امپراطوری روم برقرار گردید. پس از این نبرد، فاتحان سربازان کهنه­کار خود را در شهر فیلیپی اسکان دادند و بدین ترتیب فیلیپی به­ مستعمرۀ امپراطوری روم تبدیل گردید. بعد از آن در سال ۳۱ قبل از میلاد اکتاویان در نبردی موسوم به نبرد «اکتیوم»[6] مارک آنتونی را شکست داد و سربازان و حامیان بیشتری را در شهر جای داد و به دستور وی نام شهر را تغییر داد. (اوبرایان ۱۹۹۱، ۵۵-۵۶؛ مک­ آرتور۲۰۰۷، ۸۰۸)

شهر فیلیپی از بالاترین امتیازات شهرهای ایالتی امپراطوری روم برخوردار بود. این شهر تحت قوانین امپراطوری روم اداره می­شد. شهروندان این شهر شهروندان امپراطوری روم محسوب می­شدند؛ مردم شهر فیلیپی از اینکه شهروندان آن شهر بودند به خود می­بالیدند. مردم مانند رومیان لباس می­پوشیدند و زبان رسمی شهر زبان لاتین بود؛ اما زبانی که مردم برای زندگی روزمره و مقاصد تجاری از آن استفاده می­نمودند، زبان یونانی بود. (فی ۱۹۹۵، ۱۰۲-۱۰۳) همچنین، از برخی از مالیات­ها معاف بودند و نیز از حق خرید و انتقال ملک و حقوق دعاوی مدنی که جزوی از امتیازاتی بود که در قوانین امپراطوری موجود بود، برخوردار بودند. ب­علاوه، شهر فیلیپی از الگوهای شهر روم پیروی می­نمود و از نظر شکل ظاهری و سبک معماری همانند روم ساخته شده بود. بعلاوه، پول رایج در آن سرزمین نیز با روم یکی بود و نوشته­ های آن رومی بودند. (اوبرایان ۱۹۹۱، ۵۵-۵۶)

شرایط و موقعیت اجتماعی- سیاسی در امپراطوری روم

پس از کشته شدن ژلیوس سزار، آشوب و هرج و مرج سراسر امپراطوری را دربرگرفت. مردم به ­خاطر جنگ­های داخلی دست از کشاورزی کشیده بودند، شهرها غارت شده و دارایی­ها به یغما رفته بود، دزدان و راهزنان به کاروان­ها حمله می­کردند و اسیران را به­ عنوان برده به فروش می­رساندند، بالا رفتن نرخ بهره و بی­ثباتی بازار باعث شده بود تا بازرگانی و تجارت سیر نزولی را طی کند، همچنین، فقر و تنگ­دستی توده مردم از یک طرف و انباشتگی ثروت در میان طبقۀ ثروت­مندان باعث رکود اخلاقی و بی­بند و باری در جامعه گشته بود. مردم خسته و فرسوده شده بودند و به­شدت به­ دنبال صلح و آرامش و امنیت اجتماعی بودند. (دورانت ۱۳۷۸، ۱۳۱۸و۱۳۲۶-۱۳۲۷)

در چنین شرایطی، اکتاویان به قدرت رسید و با ذکاوت و هوش بالای سیاسی دست به اصلاحات زیادی زد. او با به رسمیت شناختن حق مالکیت، برداشتن خدمت اجباری، بخشش مالیات­های عقب افتاده و بخشش زمین­های کشاورزی از یک طرف و کنترول جمعیت از طریق اسکان مردم در شهرهای مهاجرنشین مانند فیلیپی و اصلاحات و تغییرات سیاسی و حکومتی از طرف دیگر، عملاً صلح، آسایش و رفاه را در سرزمین­های تحت سلطۀ امپراطوری برقرار ساخت و جایگاه خود را به­ عنوان رهبری با درایت و قدرتمند تثبیت نمود. سنا اختیارات او را گسترش داد و لقب «آگوستوس»[7] را به وی اِعطا نمود که به معنای «محتشم یا بزرگ» است. آگوستوس بوجود آورندۀ نظمی نوین در سراسر امپراطوری بود. مردم به او به­ عنوان نجات­دهنده و یا حتی خدا می­نگریستند و زندگی خود را مدیون او بودند. در چنین شرایطی بود که پولس رسول، انجیل یا خبر خوش عیسی ­مسیح را در فیلیپی موعظه نمود. انجیلی که در تقابل با انجیل یا نظم نوین آگوستوس قرار می­گرفت و آن را به چالش می­طلبید. (دورانت ۱۳۷۸، ۱۳۲۷-۱۳۳۳)

پولس رسول در دوّمین سفر بشارتی خود کلیسای فیلیپی را تأسیس نمود (اعمال رسولان ۱۲:۱۶-۴۰). گویا او دو یا سه بار دیگر نیز از کلیسای فیلیپی دیدن کرده بود (دوّم قرنتیان ۱:۸-۵؛ اعمال رسولان ۶:۲۰). اما حدود چهار یا پنج سال بعد از آخرین دیدار پولس از کلیسای فیلیپی و زمانی که در روم زندانی بود، کلیسا «اپفرودتوس» را نزد او فرستادند تا هدایایی را به او برساند (۱۰:۴) و از احوال او کلیسا را با خبر سازد. اما اپفرودتوس بیمار شد و تا آستانه مرگ پیش رفت (۲۶:۲-۲۷) با این­حال، خداوند او را شفا بخشید و پولس او را با نامه­ای به نزد ایشان بازگرداند (۲۵:۲-۲۶). هدف پولس از ارسال این نامه به فیلیپیان این بود تا از ایشان به­ خاطر سخاوت و هدایایی که برایش فراستناده بودند تشکر نماید (۱۰:۴-۱۸). همچنین، نمی­خواست که فیلیپیان تصور کنند که خدمت اپفرودتوس به او بی­ثمر بوده است (۲۵:۲-۲۶). بعلاوه، او قصد داشت تا ایشان را از احوال خود با خبر سازد و ایشان را تشویق نماید تا با هم متّحد باشند و به ایشان دربارۀ معلمین کاذب هشدار دهد. با توجه به این چارچوب و پیش­زمینه به تفسیر فصل دوّم این رساله آیات ۱ تا ۱۱ خواهیم پرداخت.

تحلیل تفسیری متن

تشویق به اتحاد و یکدلی (۱:۲-۴)

پولس رسول این قسمت را با عبارت «بنابراین» (ترجمۀ قدیم) آغاز می­کند. در واقع، او سعی دارد تا از بحثی که در فصل اوّل این رساله مطرح نموده بود، نتیجه­گیری نماید. او آرزو دارد تا ایمانداران مطابق « شیوۀ شایستۀ انجیل مسیح رفتار نمایند» (۲۷:۱) از نظر پولس، شیوۀ زندگی معمولی مسیحی باید برخورداری از اتحاد، یکدلی و محبت متقابل باشد. (موتییر، استات، تیدبال ۲۰۱۴، ۷۶-۷۷) پولس در این آیات سعی می­کند تا ایمانداران فیلیپی را به داشتن اتحاد، همدلی و خدمت متقابل به یکدیگر تشویق نماید. ایمانداران فیلیپی باید با هم متحد باشند، زیرا همه اعضای یک بدن یعنی بدن مسیح هستند. موضوع اتحاد یکی از مهم­ترین عناصر زندگی مسیحی است که علی­رغم آگاهی از آن، آنطور که باید در عمل دیده نمی­شود. از این­رو، پولس کلیسای فیلیپی را تشویق می­کند تا اتحاد را در عمل نشان دهند. او به آنها می­گوید تا با یکدیگر «وحدت­نظر و محبت متقابل» (فیلیپیان ۲:۲) داشته باشند. ممکن است که آنها در بسیاری از مسائل اختلاف نظرها و سلایق متفاوتی داشته باشند؛ اما نباید اجازه دهند تا این اختلافات موجب جدایی و تفرقه گردد. (هِیل، تورسون ۲۰۰۱، ۱۰۱۶-۱۰۱۷) همانطور که پولس کلیسا را در مورد دشمنانی که از بیرون متوجۀ آن است باخبر می­سازد، در اینجا نیز در مورد خطراتی که از درون کلیسا را تهدید می­کند هشدار می­دهد. (اوبرایان ۱۹۹۱، ۲۰۷)

پولس ابراز می­دارد که اتحاد ثمرۀ برکاتی است که در مسیح نصیب ایمانداران شده است. آگاهی از این برکات که در انجیل عیسی­ مسیح خلاصه شده است، موجب می­شود تا ایمانداران مسئولیت خود را در قبال آن بپذیرند. پولس در آیۀ اوّل چهار بار عبارت «اگر» را بکار می­برد؛ این عبارت را می­توان «از آنجا که» یا «همانطور که» نیز ترجمه نمود که وقتی در ابتدای جمله قرار می­گیرد اینگونه می­شود: «از آنجا که از دلگرمی مسیح برخوردارید»، یا «همانطور که از محبت او تسلی یافته­اید» در این صورت جمله فوق، جمله­ای است خبری نه جمله­ای شرطی. در واقع، پولس می­خواهد بگوید که این برکات از پیش شامل حال شما شده است. بنابراین، ثمرۀ این برکات، اتحاد است. بنابراین، همانطور که گفته شد، منظور این است که ایمانداران فیلیپی باید به شیوۀ شایستۀ انجیل رفتار نمایند و این شیوه در اینجا محبت فروتنانه به یکدیگر و حفظ اتحاد در کلیسا است. (اوبرایان ۱۹۹۱، ۲۰۷-۲۰۹؛ فی ۱۹۹۵، ۲۹۱-۲۹۲؛ مک­ آرتور ۲۰۰۷، ۸۱۶)

چهار محرک یا پایۀ اتحاد

اما پولس از چهار محرک، انگیزه یا پایۀ اتحاد صحبت می­کند که اتحاد مسیحی از آنها نشأت می­گیرد و یا بر آنها بنا می­شود. این چهار محرک یا اساس اتحاد عبارتند از: دلگرمی درمسیح، بهرمندی از تسلی وی، رفاقت در روح و برخورداری از رحم و شفقت. شخص ایماندار از تمام برکاتی که در مسیح یافته است آگاهی یافته و در اثر آگاهی از آنها تشویق گردد تا بر اساس آن زندگی و عمل نماید. به­ عبارت دیگر، شاهد تجلی یافتن این برکات در زندگی خود باشد که در اینجا به­ صورت حفظ نمودن اتحاد آشکار می­گردد. نخستین پایه و اساس اتحاد، “دلگرمی در مسیح” است؛ فی معتقد است که این قسمت را باید در پرتو آیات قبلی یعنی آیات ۲۹ و ۳۰ از فصل اوّل درک نمود. به این معنا که ایمانداران فراخوانده شده­اند تا در مجاهده و نبردی نیکو بر ضد شرارت ایستادگی نمایند و از این­رو به­ خاطر مسیح متحمل رنج و سختی خواهند شد. اما در همان حالی که در این زحمات هستند، به ­خاطر تمام برکاتی که در مسیح نصیب ایشان شده است از دلگرمی یا به ­عبارتی امیدی جاودان برخوردارند. (فی ۱۹۹۵، ۲۹۱-۲۰۴)

آشکار شدن اتحاد در عمل

همچنین، عبارت «تسلی» در این قسمت اشاره به محبت خدا نسبت به فرزندانش دارد. ایماندارن ب­واسطۀ محبت مسیح از تسلی الهی برخوردارند و به همین خاطر این محبت را به همنوعان خود نیز نشان می­دهند. این عبارت رابطۀ مستقیمی با عبارت بعدی یعنی «رفاقت در روح» دارد. پولس اشاره می­کند که ایمانداران فیلیپی نه تنها از تسلی الهی برخوردارند، بلکه از بهرۀ مشارکت در روح نیز برخوردارند. در واقع، این روح مسیح است که عامل ایجاد اتحاد است؛ او محبت خدا را در دلهای ایشان نهاده (رومیان ۵:۵) و بدیشان یاری می­دهد تا رشتۀ اتحاد را در محبت حفظ نمایند. و در نهایت پایه و اساس اتحاد رحم و شفقت است که ثمره و نتیجۀ زندگی در روح است. پولس داشتن رحم و شفقت را یکی از نشانه­های زندگی ایمانی معرفی می­کند. ایمانداران فیلیپی از محبت و تسلی مسیح برخوردار شده­اند؛ خداوند در مسیح بدیشان رحم نموده و نجات بخشیده است. بنابراین، انتظاری که از ایشان می­رود این است تا نسبت به هم شفقت و محبت را در عمل نشان دهند و از این طریق “زندگی شایستۀ انجیل” را به نمایش بگذارند. (فی ۱۹۹۵، ۲۹۴-۲۹۷)

نمونۀ فروتنی مسیح (۵:۲-۱۱)

این آیات یکی از زیباترین و بحث­برانگیزترین قسمت­های کتاب­مقدس است. مک ­آرتور معتقد است که این قسمت از رسالۀ فیلیپیان در واقع قسمتی از یکی از سرودهای روحانی است که مسیحیان در هنگام عبادت می­سراییدند. (مک ­آرتور ۲۰۰۷، ۸۱۷) با این­حال، در این مورد که «آیا این سرود به ­صورت مستقل وجود داشته یا توسط پولس به نگارش درآمده است؟» اختلاف نظرهایی وجود دارد و اکثریت محققین بر این عقیده­اند که این قسمت توسط پولس تألیف نشده، بلکه به­ صورت مستقل از قبل وجود داشته و در محافل عبادتی مسیحی مورد استفاده قرار می­گرفته است. اوبرایان، در نقد سه نظریۀ غالب در ردّ نویسندگی پولس یعنی: نقد ساختاری، مسائل زبان­شناسی و مباحث الهیاتی (مسیح­شناسی)، این نظریات را ناکافی می­داند و دلایلی را در نقد این نظریات ارائه می­دهد. برای نمونه، منتقدان اعتقاد دارند که مفاهیم نجات­شناسی ب­کار رفته در این متن، با مباحث الهیاتی پولس تفاوت دارد. به این معنا که در این قسمت به صلیب و مرگ عیسی­ مسیح در ارتباط با نجات بشر تأکید چندانی نشده است.اوبرایان در نقد این نگرش می­گوید: «باید در برابر رویکردی که فقدان ایده­های معین را معیاری تعیین­کننده در موضوع تألیف برمی‌­شمارد، تردید نمود.» (اوبرایان ۱۹۹۱، ۲۳۹)

او در ادامه بیان می­کند که نباید انتظار داشت که هر زمان پولس در مورد نجات­شناسی صحبت می­کند، یک تصویر را ارائه دهد. به بیانی دیگر، منظور اوبرایان این است که پولس در موقعیت­های مختلف، از زوایای متفاوتی به واقعۀ صلیب و مرگ عیسی می­پردازد. بنابراین، فقدان ایده­های همسان به معنای اختلاف یا سهل­انگاری در مورد مفاهیم اساسی نجات­شناسی نمی­باشد. (اوبرایان ۱۹۹۱، ۲۳۹-۲۴۱) با مطالعۀ نظریات مختلف و عدله­ای که هر گروه بیان می­کنند، به نظر می­رسد نمی­توان پاسخ قاطعی در مورد اینکه آیا این قسمت توسط پولس تألیف شده است یا خیر؟ ب­دست آورد. به هرحال، این آیات مملو از حقایق الهیاتی هستند؛ به­ ویژه در مورد “مسیح­شناسی”. البته، باید به این نکته توجه داشت که همانطور که گردون فی می­گوید، دغدغۀ اصلی پولس در این جا الهیاتی نیست، بلکه او قصد دارد تا «فکر مسیح» را که همانا فروتنی و ایثار است، برای مخاطبین خود تشریح نماید. (فی ۱۹۹۵، ۳۱۶) با این­حال، این قسمت اطلاعات بسیار ارزنده­ای را راجع به باورهای الهیاتی کلیسای اوّلیه در مورد الوهیت و انسانیت مسیح در اختیار خوانندگان معاصر قرار می­دهد.

چشم­ پوشی فروتنانۀ مسیح

پولس رسول ایمانداران فیلیپی را دعوت می­کند تا «همان طرز فکر را داشته باشند که مسیح­عیسی داشت.» (۵:۲) باید توجه داشت که این جمله امری است؛ به­ عبارتی، پولس به ایمانداران فیلیپی فرمان می­دهد تا همانند مسیح فکر نمایند. عیسی ­مسیح عالی­ترین سرمشق و الگوی ماست؛ او به­ خاطر نجات انسان از تمامی شکوه و جلال الهی چشم­پوشی نمود و به­ خاطر انسان گناهکار طعم مرگ را چشید. ایمانداران نیز باید از این ازخودگذشتگی و فداکاری مسیح سرمشق بگیرند. آیۀ ۶ بیانگر پیش­موجودی مسیح می­باشد؛ عیسی­ مسیح از ازل وجود داشته است. مک ­آرتور معتقد است واژه­ای که در این آیه «بود» ترجمه شده است، ب­طور معمول در زبان یونانی مورد استفاده قرار نمی­گرفت. این واژه بر ماهیتِ ذاتی و موقعیت دائم عیسی­ مسیح تأکید می­کند و الوهیت و ازلی بودن او را نشان می­دهد. بعلاوه، پولس اعلان می­کند که مسیح با خدا برابر است؛ با این­حال، او تمامی آن شکوه و جلال را ترک نمود؛ واژۀ «به نفع خود بهره نجست» (هزارۀ نو) دارای مفهوم «چنگ زدن» یا «محکم چسبیدن به چیزی» می­باشد؛ اما مسیح ب­خاطر نجات انسان حاضر شد تا همه چیز را رها کند و انسان شود. (آتلی ۲۰۰۷، ۲۶۸؛ مک­ آرتور ۲۰۰۷، ۸۱۷)

تجسم فروتنانۀ مسیح

عبارت «خود را خالی کرد» در آیۀ ۷، باعث به­ وجود آمدن مباحث زیادی در میان الهیات­دانانِ قرنِ هفدهمِ دانشگاه­های “گیسن” و “توبینگن” در آلمان گردید. مناقشه بر سر این بود که آیا مسیح در مدت زمانی که بر روی زمین می­زیست، از صفات الهی خود استفاده نمود یا نه؟ گروهی بر این باور بودند که مسیح از قدرت خود به ­صورت پنهانی استفاده می­نمود؛ و گروه دیگر منکر این دیدگاه بودند. ذکر این نکته حائز اهمیت است که هر دو گروه بر سر این موضوع اتفاق نظر داشتند که مسیح در طول دورانی که زندگی زمینی داشت، از تمامی صفات الهی برخوردار بوده است. منتها، بحث بر سر این بود که آیا از این صفات استفاده می­نمود یا خیر؟. افرادی مانند “گوتفرید توماسیوس” و “چارلز گور” بر این باور بودند که مسیح در عملی داوطلبانه، تمامی خصوصیات و صفات الهی خویش را رها نمود و خود را خالی کرده، انسان شد. به­ نظر می­رسد مشکل این دیدگاه این است که با تأکید بیش از حد بر انسانیت مسیح، الوهیت او را نادیده می­انگارد. (مک­گراث ۲۰۰۸، ۴۲۵-۴۲۷)

کاسمان، عقیده دارد که مسیح ویژگی­ها و صفات الوهی خود را محدود نمود و خود را به قدرت­های اهریمنی این دنیا و مرگ تسلیم نمود. مک ­آرتور معتقد است، وقتی مسیح جسم گردید خود را از الوهیتش خالی ننمود؛ بلکه از امتیازات الهی خود چشم­پوشی نمود؛ او جلال آسمانی را ترک گرد، خود را کاملاً مطیع ارادۀ پدر گردانید و تجلیات الهی­اش را کنار گذاشت. اما “فی” معتقد است که عبارت «خود را خالی کرد»، نوعی استعاره است که پولس بکار می­برد. او توضیح می­دهد که این سرود نیایشی، پیش از پولس وجود داشته است. بنابراین، این عبارت به معنی خالی شدن از امتیازات و صفات الهی نمی­باشد، بلکه به سادگی به معنای ایثار و فداکاری است که مسیح در راه نجات بشر انجام داد. به ­نظر می­رسد نظر فی مشکلاتی را که در تفسیر این آیه به ­وجود می­آید برطرف می­کند. نظرات دیگر با تأکید بر انسانیت مسیح، الوهیت مسیح را زیر سوال می­برند؛ اما دیدگاه فی این مشکل را به­ کلی حل می­کند. (مک­ آرتور ۲۰۰۷، ۸۱۸؛ اوبرایان ۱۹۹۱، ۲۵۶-۲۵۷؛ فی ۱۹۹۵، ۳۲۰-۳۲۳) بنابراین، تن­گیری و فروتن شدن جنبه های واقعی خالی شدن است.

فداکاری فروتنانۀ و سرافرازی مسیح

عیسی­ مسیح که از ازل وجود داشت و دارای الوهیت است، به ­خاطر محبت و فیض عظیم خدا، داوطلبانه خود را خالی کرد. به این معنا که، «به شباهت آدمیان درآمد.» (۷) او انسان شد و حاضر شد تا مانند یک غلام مطیع پدر شود؛ در واقع، هنگامی که عیسی انسان شد، تمام محدودیت­ها و ضعف­های انسانی را پذیرفت. او هم انسان کامل بود و هم خدای کامل. و نه تنها این، بلکه او خود را فروتن نمود و به ­خاطر انسان گناهکار جان خود را تسلیم مرگ نمود. (۹) آیات ۹ تا ۱۱ به سرافرازی مسیح اشاره می­کند؛ تین سرافرازی در رستاخیز، صعود و نسشتن در دست راست خدا به ظهور رسید. او که خود را پایین آورده بود، حال دربالاترین جایگاه قرار دارد. همچنین، خدا «نامی برتر از همۀ نام­ها بدو بخشید» که اشاره به آشکار شدن ذات و جلال وی دارد؛ به­ عبارتی، خداوندی عیسی­ مسیح در این عبارت آشکار می­گردد. (مک ­آرتور ۲۰۰۷، ۸۱۹-۸۲۰)

آیات ۱۰ و ۱۱ را باید در چارچوب عهدعتیقی آن مورد بررسی قرار داد. خدا به زبان اشعیای نبی فرموده بود که «هر زانویی در برابر من خم خواهد شد و به من هر زبانی سوگند وفاداری خواهد خورد.» (اشعیا ۳۲:۴۵) در متن اصلی کتاب اشعیا عبارت «یهوه» به­ چشم می­خورد که در آیات ۱۰ و ۱۱ فیلیپیان به عیسی تغییر شکل یافته است. آتلی دراین­باره می­گوید: «انتقال عناوین و تبایع بین یهوه و عیسی یکی دیگر از راه­های نویسندگان عهد جدید برای دفاع از کامل از الهی بودن عیسی است.» در واقع، پولس اعلام می­کند که عیسی خدای حقیقی و صورت دیدنی خدای نادیده است (کولسیان ۱۵:۱) پولس اعلام می­­کند که روزی هر زانویی در برابر عیسی خم خواهد شد؛ برخی با ایمان در برابر او زانو خواهند زد و به خداوندی او اغرار خواهند نمود و برخی با نارضایتی و برای داوری نهایی در حضور او به خاک خواهند افتاد. همچنین، عبارات «آسمان، زمین و زیر زمین» (۱۰) اشاره به کل جهان هستی چه عالم دیدنی و چه نادیدنی دارد. (مک ­آرتور ۲۰۰۷، ۸۱۹؛ آتلی ۲۰۰۷، ۲۷۰-۲۷۲)

نکات کاربردی متن

توجه به ادبیات نیایشی

نخستین نکتۀ کاربردی این متن را می­توان با توجه به ساختار و شکل ادبی این متن دریافت. اینکه این قسمت یک “سرود نیایشی” بوده است، این واقعیت را بر ما آشکار می­سازد که باید نگرش خود را نسبت به ادبیات شعری و نیایشی و مراسم عبادتی مسیحی تغییر دهیم. هنگامی که به این متن نگاه می­کنیم متوجۀ عمق وغنای الهیاتی و کاربردی آن می­شویم. این موضوع به­ ویژه در چارچوب ادبیات و مراسم عبادتی کلیسای معاصر ایران حائز اهمیت است. به ­نظر می­رسد در چند سال اخیر کلیسا در این مورد از تمرکز بر مفاهیم غنی الهیاتی و ایمانی، به­ سوی نوعی نگرش عرفانی پیش می­رود. البته، این موضوع به خودی خود بد نیست؛ زیرا، تاریخ کلیسا نشان داده است که کلیسا به رابطۀ فردی و به یک معنا عرفانی با خداوند نیاز دارد و تأکید بیش از حد بر الهیات و مفاهیم نظری می­تواند فرد ایماندار را به نوعی خشکی روحانی سوق دهد. با این­حال، تأکید افراطی بر مفاهیم عرفانی می­تواند کلیسا را به ­سوی نوعی خداشناسی که ریشه در کتاب­مقدس ندارد بکشاند. به بیانی دیگر، به ­نظر می­رسد کلیسای ایران به نوعی تعادل در تأکید بر مفاهیم الهیاتی و عرفانی نیاز دارد. در این بین، توجه به ادبیات نیایشی می­تواند نقطۀ بسیار عالی برای ارتقاع کیفیت خداشناسی و عبادتی کلیسا باشد که فیلیپیان فصل دوّم این نکته را پُر رنگ­تر می­‌سازد.

گذر از فردگرایی

نکته دوّم، گذر از فردگرایی و توجه به “مشارکت مسیحی” می­باشد. به­ عبارت دیگر، توجه به این واقعیت که زندگی مسیحی، زندگی است مبتنی بر ایمان جمعی؛ از این­رو، اهمیت “اتحاد” در جهت بقای این زندگی جمعی، آشکار می­گردد. ما به عنوان مسیحیان ایرانی باید بکوشیم تا به­ قول پولس: «همان طرز فکر را داشته باشیم که در مسیح­عیسی بود.» (۵:۲) به این معنی که باید فروتن شویم و حاضر باشیم تا رشتۀ اتحاد مسیحی را در محبت، نگاه داریم. فیلیپیان فصل دوًم به ما درس فروتنی و از خودگذشتگی می­دهد. این اتحاد و ازخودگذشتگی هدفی را دنبال می­کند که همانا حفظ اتحاد در مشارکت جمعی است. نکتۀ کلیدی در این میان،  “فروتنی” و “از خود گذشتگی” است. این عبارات به معنای خالی کردن خود است؛ همانطور که مسیح خود را برای کلیسا خالی نمود، ما نیز باید خود را برای مسیح و بدن او کلیسا خالی کنیم. باید حاضر باشیم تا مانند مسیح ازخود بگذریم و به دیگران بیاندیشیم. باید حاضر باشیم تا غرور و جاه­طلبی را کنار بگذاریم و همۀ اعمال ما برای جلال خدا باشد نه جلال خودمان. تنها در این صورت است که می­توانیم با هم متحد شویم و به شایستگی انجیل عیسی ­مسیح رفتار نماییم. اما این کار تنها از طریق گذر از فردگرایی و تفکر فراخودمحور امکان­پذیر است. چیزی که فیلیپیان فصل دوّم به ما می‌­آموزد.

تأمل بر مسیح و سرمشق­‌گیری از وی

همچنین، مفاهیم الهیاتی موجود در این قسمت از رسالۀ فیلیپیان، توجه ما را به تأمل در مسیح و عمل عظیم نجات­بخش او معطوف می­کند. تأمل واقعی بر مسیح نوعی بازنگری در ایمان را به همراه خواهد داشت؛ کلیسای معاصر به این بازنگری احتیاج دارد. پولس این فصل را با «اگرها» آغاز می­کند؛ این واقعیت ما را به ­سوی محک زدن ایمان­مان رهنمون می­شود. تأملات الهیاتی در این قسمت تنها برای داشتن معلومات بیشتر نیست، بلکه باید ما را به خدا نزدیک­تر نماید و سبب بیداری روحانی در ما شود. این قسمت به ما می­آموزد که بر مسیح تمرکز کنیم و ایمان خود را با نگاه به او مورد تفتیش قرار دهیم.

نویسنده: فخرالدین شفاعتی 2022

---

[1] Κρηνῖδες

[2] Mark Antony

[3] Gaius Octavius Thurinus

[4] Marcus Junius Brutus

[5] Gaius Cassius Longinus

[6] Actium

[7] Augustus

---

منابع

آتلی، باب. شما هم می­توانید انجیل را درک کنید. حد پولس، نامحدودی انجیل. نامه­های زندان. کولسیان،افسسیان و

            فیلیمون و سپس فیلیپیان. سری راهنمای مطالعاتی. درس های کتاب مقدس بین المللی. (مارشال. تگزاس

            ۲۰۰۰. بازنگری ۲۰۰۷)

دورانت، ویل. احمد بطحائی و دیگران. تاریخ تمدن. (انتشارات علمی و فرهنگی، 1378). نسخۀ الکترونیکی.

کتاب­مقدس. ترجمۀ هزارۀ نو. (انتشارات ایلام، 2014)

کتاب­مقدس. ترجمۀ قدیم. (انتشارات ایلام، ۲۰۱۹)

کتاب­مقدس ترسایان. ترجمۀ (خاص). ترجمۀ بین­الکلیسایی کتاب­مقدس. (کانون یوحنای رسول، ۲۰۱۵) نسخۀ

            الکترونیکی

مک گراث، الستر. عیسی دیباج. درآمدی بر الهیات مسیحی. (انتشارات ایلام 2008)

مک آرتور، جان. تفسیر عهدجدید؛ تفسیر آیه به آیۀ کلام خدا. (انتشارات Grace to You، ۲۰۰۷)

هِیل، توماس. استیفان تورسون. آرمان رشدی. فریبرز خندانی. تفسیر کاربردی عهدجدید. (نسخۀ الکترونیکی، ۲۰۰۱)

O’ Brien, Peter. The Epistle to The Philippians. A Commentary on the Greek Text. The New international Greek Testament commentary. (Wm. B. Eerdmans Publishing Co, 1991)

             eBook

Fee, Gordon D. The New International commentary on the New Testament. Paul’s Letter to

the Philippians. (Wm. B. Eerdmans Publishing Co, 1995). eBook                                  

Motyer, J. A. John Stott. Derek Tidball. The Message of Philippians. (InterVarsity Press,

            2014). eBook