معیار کانن و اقتدار کتاب مقدس

کلمه “کانُن” به معنای معیار یا قانون است و مشخص می‌کند کدام کتاب‌ها مطابق با استاندارد الهی هستند. این واژه را نباید با “کانون” که به معنی انجمن یا باشگاه است، اشتباه گرفت. اهمیت کانن در این است که کتاب‌های کتاب مقدس بعداً مقدس نشدند، بلکه از همان لحظه نگارش، اقتدار و تقدس داشتند. برخی نویسندگان مانند موسی، آگاه بودند که در حال نوشتن کلام الهی هستند (ارمیا باب 30 آیه 1 و 2)، اما برخی دیگر، مانند پولس، شاید در زمان نگارش از این امر آگاه نبودند. آنچه مهم است، این است که اقتدار کتاب‌های مقدس ذاتی بوده و نه ناشی از تصمیمات انسانی یا شوراهای کلیسایی.

تشخیص کتاب‌های مقدس از دیگر نوشته‌ها بر اساس معیارهایی خاص انجام شد. یکی از مهم‌ترین معیارها، هماهنگی با دیگر قسمت‌های کتاب مقدس است. اگر کتابی مانند “انجیل برنابا” که در قرون اخیر نوشته شده، با مفاهیمی مانند الوهیت مسیح تناقض داشته باشد، نمی‌تواند جزو کتاب مقدس باشد. اما هماهنگی با کتاب مقدس تنها معیار نیست؛ برای مثال، برخی نوشته‌های پدران کلیسا، با وجود محتوای مفید، الهامی نیستند. در دوران جفای مسیحیان در قرون اولیه، این پرسش مطرح شد که “کدام کتاب‌ها ارزش شهید شدن را دارند؟” و شوراهای کلیسایی محلی، با بررسی دقیق، کتاب‌هایی را که اقتدار الهی داشتند، تأیید کردند (دوم تیموتائوس باب 3 آیه 16). کلیسا به کتاب‌های مقدس اقتدار نمی‌بخشد، بلکه اقتدار ذاتی آن‌ها را می‌پذیرد.

کتاب‌های عهد جدید بر اساس معیارهایی مانند نوشته شدن توسط شاهدان عینی یا منابع معتبر آن‌ها، هماهنگی با آموزه‌های کتاب مقدس و آزمون زمان انتخاب شدند. این کتاب‌ها، پیام اصلی خدا برای آشکار ساختن خود و برقراری رابطه با بشریت را منتقل می‌کنند. شوراهای کلیسا نقشی در تعیین اقتدار کتاب‌ها نداشتند، بلکه تنها آن را شناسایی و تأیید کردند. همان‌طور که در دوم پطرس باب 1 آیه 20 می‌خوانیم، این نوشته‌ها از الهام خداوند بودند و برای تعلیم و بنا کردن ایمان مسیحیان انتخاب شدند.